Beroepsgeheim
Als psychiater is het wettelijk vastgelegd medisch beroepsgeheim een cruciaal onderdeel van je behandelrelatie. Een groot goed, waar de NVvP steeds weer de waarde van benadrukt. Vooral nu het beroepsgeheim toenemend onder druk staat, bijvoorbeeld met de komst van nieuwe wetten die behandelaars vaker verplichten om informatie te delen.
Rechten en plichten
Een patiënt heeft het recht erop te kunnen vertrouwen dat de informatie die aan de psychiater wordt gegeven, niet zonder diens toestemming voor andere doelen wordt gebruikt of aan derden wordt verstrekt. Het (onnodig) delen van informatie kan ertoe leiden dat kwetsbare mensen zich distantiëren van zorg, wat gevaarlijke situaties voor zowel de patiënt als de maatschappij kan veroorzaken.
Je hebt als psychiater een zwijgplicht tegenover iedereen over hetgeen jou bekend is geworden in de hulpverleningsrelatie (ook als deze is geëindigd). Hiermee hangt samen het verschoningsrecht; het recht om je tegenover de rechter (-commissaris), officier van justitie en politie, te verschonen van het afleggen van getuigenissen en/of het beantwoorden van vragen waarmee het beroepsgeheim wordt geschonden. Je zwijgplicht (en ook verschoningsrecht) is echter niet absoluut: er bestaan enkele uitzonderingsgevallen waarin je het beroepsgeheim kan of zelfs moet doorbreken.
Conflict van plichten
In iedere situatie waar het al dan niet doorbreken van het beroepsgeheim aan de orde komt, moet een afweging worden gemaakt. Een afweging waarvan de uitkomst niet op voorhand is vast te stellen. Bij een conflict van plichten dien je in je overweging niet alleen rekening houden met de wettelijke en professionele kaders. Om een besluit te kunnen nemen moet je ook tot een morele waardering van de conflicterende belangen komen. De NVvP handreiking Beroepsgeheim & het conflict van plichten zet uiteen wat een conflict van plichten in relatie tot het beroepsgeheim inhoudt en biedt ondersteuning hoe te handelen wanneer je een conflict van plichten in de dagelijkse praktijkvoering ervaart.
Het beroepsgeheim kent een complex samenspel van rechten, verplichtingen en de daaruit voortvloeiende belangenafwegingen. De KNMG maakte een factsheet met de belangrijkste keuzes rondom het medisch beroepsgeheim voor artsen.
Toenemende druk
Het medisch beroepsgeheim staat toenemend onder druk. Dit uit zich op allerlei manieren: rondom de individuele patiëntenzorg, in contacten met naasten of met ketenpartners, maar ook breder in de samenleving. Dat laatste wordt vooral ervaren door de komst van wet- en regelgeving die behandelaars steeds vaker verplicht om informatie te delen. Denk aan de verplichte aanlevering van de HONOS+ data aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) voor de doorontwikkeling van het Zorgprestatiemodel. Een zaak, aangespannen door bezorgde psychiaters, psychologen en patiënten, die nog onder de rechter ligt. Ook in het wetstraject van de Wams (aanpak meervoudige problematiek) is het beroepsgeheim onderdeel van discussie. De NVvP heeft zich daar zeer kritisch over uitgelaten.
De Commissie Wet- en Regelgeving (CWER) is de commissie die het NVvP verenigingsbestuur adviseert over onderwerpen op het gebied van wet- en regelgeving die de psychiatrische patiëntenzorg of het professionele domein van de psychiater raken.
Wat de NVvP rond beroepsgeheim voor psychiaters doet
- Benadrukken van het nut en de noodzaak van het beroepsgeheim waar dat nodig is (o.a. in pers en politiek).
- Pleiten voor het behoud van het beroepsgeheim waar dat nodig is (o.a. in pers en politiek.)
- Actief meedenken over voorstellen van wet- en regelgeving die raken aan het beroepsgeheim, zoals het Wetsvoorstel kwaliteitsregistraties zorg.
- Betrokkenheid bij de consultatie van wetsvoorstellen die raken aan het beroepsgeheim, zoals de Wams.
- Opstellen van een visie op het medisch beroepsgeheim gezien alle ontwikkelingen en toenemende druk.
- Samenwerking opzoeken rond bovengenoemde activiteiten met stakeholders zoals MIND, KNMG, FMS en de Nederlandse ggz.
Uitgelicht
Kennisbank
Handreiking Beroepsgeheim en conflict van plichten
Handreiking
De NVvP handreiking ‘Beroepsgeheim & het conflict van plichten’ zet uiteen wat een conflict van plichten in relatie tot het…
Andere relevante (KNMG) documentatie
- Richtlijn omgaan met medisch gegevens
- Richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten
- Handreiking gegevensuitwisseling bemoeizorg
- Handreiking inzage medische dossiers door nabestaanden
- Handreiking beroepsgeheim en politie/justitie
- Gedragscode Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg
Contact
Heb je vragen over het medisch beroepsgeheim van psychiaters? Stuur een bericht naar juridisch beleidsadviseur NVvP Margot Klooster via m.klooster@psychiatrie.nl.